VIDEO GAMES "Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΓΕΝΝΙΑ"

Ζούμε σε μια εποχή που η τεχνολογία «τρέχει» με ταχύτητα φωτός! Πολλά πράγματα που πριν δέκα ή δεκαπέντε χρόνια, παρακολουθούσαμε μόνο σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας (Τζέιμς Μποντ), πιστεύοντας ότι θα αποτελέσουν τεχνολογικά επιτεύγματα επόμενων γενεών, σήμερα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής μας ζωής. Κινητά βιντεοτηλέφωνα, τηλεοράσεις τόσο λεπτές, σχεδόν «αόρατες», ηλεκτρονικές μικροσυσκευές για κάθε χρήση και φυσικά ηλεκτρονικοί υπολογιστές υπέρ-υψηλών αποδόσεων! Υπολογιστές που κάνουν την εργασία μας ευκολότερη, αποδοτικότερη ή ακόμα διαχειρίζονται τον τρόπο και την μορφή της ψυχαγωγίας μας.

Σε αυτή την ξέφρενη πορεία εξέλιξης της τεχνολογίας, δεν μπορεί να ξεφύγει τίποτα! Ίσως γιατί και εμείς οι ίδιοι εξελισσόμαστε μαζί της! (Εξέλιξη του ανθρώπου - εξέλιξη των αναγκών -εξέλιξη των τρόπων κάλυψης αυτών των αναγκών). Ε, και ποιος είναι αυτός που δεν θέλει την εξέλιξη; Κανένας φαντάζομαι! Το ερώτημα είναι άλλο:

Κατά πόσο μπορούμε να ακολουθήσουμε αυτή την εξέλιξη με ασφάλεια;

Δεν τρέχει μόνο η τεχνολογία σε ξέφρενους ρυθμούς, αλλά και η ζωή μας η ίδια! Ξύπνημα νωρίς το πρωί, πρωινό στο πόδι, γρήγορα μην μας πιάσει η κίνηση στους δρόμους, δουλειά ως το απόγευμα, γρήγορα επιστροφή στο σπίτι και μετά… ξεκούραση; Όχι για όλους! Εκτός από εκείνους που συνεχίζουν με μια δεύτερη δουλειά, είτε σε άλλον εργοδότη είτε στο σπίτι, υπάρχουν και κάποιοι (και σε αυτούς θέλω να σταθούμε), που συνεχίζουν τη μέρα τους με διάβασμα, με φροντιστήριο Αγγλικών, Γαλλικών και Γερμανικών, με έξτρα μαθήματα, βοηθήματα για το σχολείο και με ό,τι άλλη εισροή πληροφοριών- γνώσεων μπορεί να τους δοθεί, ώστε να βγουν στη ζωή με τα περισσότερα δυνατόν εφόδια!
Και αυτοί δεν είναι άλλοι από τα παιδιά φυσικά, από τους νέους ανθρώπους της κοινωνίας μας. Και αναρωτιέμαι: «Μεγάλωσα στην επαρχία, σε ένα μικρό χωριό 250 - 300 κατοίκων. Μέσα στην φύση, με αλάνες και πλατείες για να παίζω στον ελεύθερό μου χρόνο. Αν είχα ένα τόσο πιεσμένο (σε θέμα χρόνου) πρόγραμμα καθημερινά, θα με άφηναν οι γονείς μου να βγω να παίξω με τα άλλα παιδιά, στις 9 ή στις 10 το βράδυ που θα τελείωνε το καθημερινό μου πρόγραμμα;
Μεγάλωσα όμως και έφυγα από το χωριό μου για μια καλύτερη ζωή στην πόλη. Σε μια σύγχρονη πόλη, των μερικών εκατοντάδων χιλιάδων κατοίκων. Βέβαια υπάρχουν και άλλες πόλεις, που οι συγκυρίες θα μπορούσαν να με έχουν οδηγήσει εκεί, των μερικών εκατομμυρίων κατοίκων.
Σε όλες αυτές τις πόλεις, άνθρωποι διαφορετικής κουλτούρας συνυπάρχουν αρμονικά. Ισχύει ο γενικός κανόνας: «Δεν με πειράζεις δεν σε πειράζω» και έτσι λίγο πολύ όλοι είναι ευχαριστημένοι. Λίγο καυσαέριο, λίγη φασαρία παραπάνω, ξεχνιούνται στην προοπτική των «ευκολιών»! Βγαίνω από το σπίτι μου και όλα όσα χρειάζομαι είναι δίπλα μου! Πολυκατάστημα στα 150μ, φαρμακείο στη γωνία, ιατρείο ένα τετράγωνο πιο κάτω, περίπτερο ακριβώς δίπλα μου! Άνοιξε και ένα φροντιστήριο λίγο πιο κάτω για τα παιδιά, το σχολείο τους είναι σχετικά κοντά, αγγλικά, γερμανικά τα πηγαίνω με το αυτοκίνητο, οπότε με λίγη σχετικά πίεση χρόνου, όλα πηγαίνουν μια χαρά! Καλός ο καθαρός αέρας, αλλά τέτοιες ευκολίες δεν τις είχαμε στα χωριά μας, το ομολογώ!
Την περασμένη Δευτέρα το πρωί, καθώς έφευγα από το σπίτι για την δουλειά, παρατήρησα ότι ο μικρός μου ο γιος, αντάλλαξε με την δωδεκάχρονη κόρη του γείτονα, πέρα από την καλημέρα που λέω εγώ με τον πατέρα της κάθε Δευτέρα, κάποια χαμόγελα και κάτι σαν να είπαν ότι θα τα πούνε το βράδυ! Παραξενεύτηκα και αναρωτήθηκα πότε το βράδυ, αφού το παιδί μου δεν βγαίνει έξω αργά! Τον ρώτησα διακριτικά για το γεγονός και η απάντηση του: «Μπαμπά μην πηγαίνει το μυαλό σου σε κάτι κακό. Με την Μαρία όπως και με τον Γιώργο, τον Τάκη και τα άλλα παιδιά από το σχολείο απλά παίζουμε! Παίζουμε μέσω του κομπιούτερ, έχουμε και κάμερες και βλέπουμε ο ένας τον άλλο! Δεν είναι φανταστικό;»
Στην καθημερινή μας ζωή, πολλές (μικρές αλλά ίσως σημαντικές) μας ανάγκες μένουν ανικανοποίητες. Έτσι αναζητούμε εναλλακτικούς τρόπους για την κάλυψη τους. «Μου αρέσει το ποδόσφαιρο, αλλά λόγω δουλειάς δεν προλαβαίνω να πάω γήπεδο. Ευτυχώς η τηλεόραση δείχνει κάποια παιχνίδια και έτσι απολαμβάνω και εγώ αυτό που με ψυχαγωγεί.» Με κάποιους μικρούς συμβιβασμούς, τις περισσότερες φορές, βρίσκουμε έναν εναλλακτικό τρόπο για να καλύψουμε τέτοιου είδους ανάγκες.

Αν γινόμασταν τώρα παιδιά, την ανάγκη μας για παιχνίδι με ποιον εναλλακτικό τρόπο θα την καλύπταμε;

Αυτό το ερώτημα, πέρα από ένα παιδί, που το αφορά άμεσα λόγω «ανάγκης», σίγουρα απασχολεί και αρκετούς ενήλικες. Πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος, το κάθε παιδί, να μπορεί να παίξει και να ψυχαγωγηθεί μέσα από το σπίτι του! Να μπορεί να επικοινωνεί με άλλα παιδιά χωρίς ο γονιός να ανησυχεί για το πού βρίσκεται «τέτοια ώρα»! Οπότε τι πιο συνετό από το να δίνεται η δυνατότητα στο παιδί να παίζει μέσω του υπολογιστή του; Και το παιδί ψυχαγωγείται και οι γονείς μένουν ήσυχοι(!)
Έτσι δημιουργήθηκαν ηλεκτρονικά παιχνίδια, όχι σήμερα, πολλά χρόνια πριν, και «κάλυψαν» την ανάγκη του παιδιού, του νέου, για ψυχαγωγία.

Όμως όπως αναφέραμε στη αρχή του άρθρου, η εξέλιξη επηρεάζει τα πάντα!

Δεν θα μπορούσαν τα ηλεκτρονικά παιχνίδια να αποτελούν εξαίρεση. Τα «παραδοσιακά» φλιπεράκια και ποδοσφαιράκια έδωσαν την θέση τους σε παιχνίδια πιο σύγχρονα, με ρεαλιστικά γραφικά και υψηλή ανάλυση εικόνας και ήχου. Δίνεται πλέον η δυνατότητα στον χρήστη (παίχτη), να συμμετέχει ο ίδιος στο παιχνίδι και να καθορίζει την εξέλιξη του. Παιχνίδια εικονικής πραγματικότητας (virtual reality), διαδραστικά (interactive), παιχνίδια που μπορούν πολλοί χρήστες να συμμετέχουν ταυτόχρονα από διαφορετικούς υπολογιστές, μέσω δικτύου (lan games) ή μέσω διαδικτύου (internet ή on-line games).
Τα παιχνίδια αυτά θα πρέπει να έχουν και νέες, «εξελιγμένες» ιδέες - σενάρια! Ναι σενάρια, όπως μια επιτυχημένη ταινία του Χόλυγουντ! Από μια βόλτα στην εξοχή μέχρι μια ξέφρενη κούρσα στην πόλη. Από ένα ψάρεμα στο ποτάμι μέχρι μια καλοσκηνοθετιμένη ληστεία στην μεγαλύτερη τράπεζα του κόσμου. Ένα ταξίδι στον Ατλαντικό καταλήγει σε πυρηνικό παγκόσμιο πόλεμο και μια παρατήρηση στον νυχτερινό ουρανό σε διαπλανητική πτήση εξόντωσης εξωγήινων!
Σε όλα αυτά ο ήρωας θα πρέπει να ελέγχεται από τον χρήστη ή καλύτερα: Ο χρήστης να ταυτίζεται με τον ήρωα! Με τον οικογενειάρχη που πηγαίνει για ψάρεμα, με τον αρχιμαφιόζο ληστή, με τον «τρελό» οδηγό και τον «άτρωτο» υπέρ-στρατιώτη! Μα κάπως έτσι δεν γίνεται και γενικότερα; Δεν ταυτιζόμαστε, κάποιες φορές, με τον πρωταγωνιστή μιας ωραίας ταινίας, με το αγαπημένο μας διάσημο πρόσωπο (τραγουδιστή ηθοποιό συγγραφέα επιστήμονα, κ.α.), με τον συνάνθρωπο μας που βγαίνει στο δελτίο των 8 και αφηγείται το δράμα του; Από αγάπη, από φόβο, από θαυμασμό ή ακόμα και από οργή;
Βασική προϋπόθεση ενός επιτυχημένου video game, είναι εκτός της χρησιμοποίησης των τελευταίων τεχνολογικών επιτευγμάτων για την ψηφιακή δημιουργία του και το καλά σκηνοθετημένο σενάριο, να μπορεί ο χρήστης να «εισχωρήσει» μέσα στο παιχνίδι και να γίνει αυτός ο ήρωας. Όσα για το αν αυτό έχει κάποιο τίμημα; Σίγουρα έχει! Το να συμμετέχεις σε κάποιο πόλεμο, εκτός του να σκοτώσεις υπάρχει και ο κίνδυνος να σκοτωθείς! Αν κάνεις μια ληστεία υπάρχει ο κίνδυνος να μπεις φυλακή! Όμως εδώ ό,τι δεν μας αρέσει, με το πάτημα ενός κουμπιού… το αλλάζουμε! Καθώς μας οδηγούν στην φυλακή, εμείς νευριασμένοι, ίσως γιατί μας πιάσανε, ανατινάζουμε τα εκρηκτικά που κουβαλάμε και όλα… σκόνη! Μετά ξαναγυρίζουμε πίσω το παιχνίδι και έχοντας μάθει πλέον από τα λάθη μας, οργανώνουμε τη ληστεία καλύτερα! Αντίστοιχα, όταν μας σκοτώσουν στον πόλεμο χρησιμοποιούμε την επόμενη ζωή μας και γεμάτοι ενέργεια «καθαρίζουμε» όποιον εχθρό βρεθεί κοντά μας! Βέβαια, κάνοντας τα όλα αυτά γνωρίζουμε ότι βρισκόμαστε σε ένα κόσμο ΕΙΚΟΝΙΚΗΣ πραγματικότητας. Ή μήπως τα όρια είναι πολύ στενά και δυσδιάκριτα;
Όμως μην ανησυχείτε, δεν έχουν όλα τα video games σενάρια βίας. Αλλά στην κοινωνία μας, δυστυχώς ισχύει το, <<βία + σεξ = πωλήσεις>>! Επιπλέον, τα παιχνίδια με σενάρια βίας προειδοποιούν με την κατάλληλη σήμανση, για το περιεχόμενό τους. Τώρα το πόσο εμείς οι ενήλικες λαμβάνουμε υπ' όψιν την κάθε σήμανση, είναι κάτι που πρέπει να δει ο καθένας μας προσωπικά. Υπάρχουν παιχνίδια που πραγματικά προσφέρουν έναν εναλλακτικό τρόπο ψυχαγωγίας, στον έγκλειστο σε τέσσερεις τοίχους νέο. Παιχνίδια που μπορεί να συμμετέχει σε αυτά όχι μόνο το παιδί αλλά και όλη η οικογένεια, κατά κρίση. Παιχνίδια που μπορούν να διεγείρουν θετικά τον εγκέφαλο, να προβληματίσουν, ακόμη και να εκπαιδεύσουν. Όμως, δεν θα πρέπει, πάνω από όλα να αντιπροσωπεύουν, αυτό για το οποίο είναι πραγματικά φτιαγμένα; Παιχνίδια λέγονται!
Παγκοσμίως έχουν γίνει αρκετές έρευνες και πειράματα για τον αν τα σύγχρονα video games, με όλα τους τα χαρακτηριστικά, μπορούν να επηρεάσουν την συμπεριφορά του χρήστη. Τα αποτελέσματα μπορούμε να τα καταλάβουμε όλοι. Όσο περισσότερο χρόνο αφιερώνουμε σε κάτι και όσο παθιαζόμαστε με αυτό, τόσο και περισσότερες πιθανότητες υπάρχουν να μας επηρεάσει βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα.. Τόσο που σε λίγες ακραίες περιπτώσεις, να μας οδηγήσει στον εθισμό! Γι αυτό τον λόγο στο Άμστερνταμ της Ολλανδίας υπάρχει κέντρο απεξάρτησης από ηλεκτρονικά παιχνίδια! Εκεί με συμβουλές ειδικών, νέοι και όχι μόνο, προσπαθούν να «γλιτώσουν» από τον εθισμό στην οθόνη του υπολογιστή ή της τηλεόρασης με αποκλειστικό σκοπό την χρήση video games! Ακραίες περιπτώσεις βέβαια, αλλά δυστυχώς κάποιοι από εμάς υφίστανται αυτό το πρόβλημα. Το καλό είναι ότι γίνονται προσπάθειες αντιμετώπισής του.
Προφανώς είναι εύκολο να παρασυρθούμε, από τις λογικές ανησυχίες μας, ως γονείς ίσως και να κατηγορήσουμε τα video games, για επιθετικές συμπεριφορές των χρηστών τους. Να πούμε ότι ένα παιχνίδι βίας, μπορεί να καταστήσει τον χρήστη του «εν δυνάμει δολοφόνο». Όμως δεν θα το κάνουμε! Γιατί είμαστε υπεύθυνοι γονείς! Θα δώσουμε τις βάσεις εκείνες στα παιδιά μας, που θα τα καταστήσουν ικανά να κρίνουν. Θα συζητήσουμε μαζί τους για τα video games όπως θα συζητούσαμε για μια ταινία που είδαν στο σινεμά, για ένα σήριαλ στην τηλεόραση και για οποιοδήποτε ερέθισμα μπορεί να τους δοθεί από οποιαδήποτε πηγή. Θα ενημερωθούμε πρώτα εμείς για να μπορούμε να ενημερώσουμε! Και ΠΟΤΕ μα ποτέ, δεν θα τους στερήσουμε το δικαίωμα του παιχνιδιού!

Καλά παιχνίδια σε όλους σας!