DÉJÀ VU!

DÉJÀ VU!

ΠΡΟΦΗΤΙΚΑ ΟΝΕΙΡΑ, ΜΝΗΜΕΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗΣ ΖΩΗΣ Ή ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ;

Πόσοι από εσάς έχετε πει έστω και για μια φορά: “Αυτή την στιγμή την έχω ξαναζήσει”; Σίγουρα οι περισσότεροι, μιας και επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει ότι πάνω από το 70% των ανθρώπων έχουν διατυπώσει την ίδια ακριβώς έκφραση, με την ίδια ακριβώς φόρτιση όπως κι εσείς!

DÉJÀ VU λοιπό, ή για να μιλάμε Ελληνικά, “ήδη ιδωμένο”.

Τα τελευταία χρόνια το φαινόμενο έχει ερευνηθεί εκτεταμένα, σε μια προσπάθεια να δοθεί μια εξήγηση στο γιατί και το πώς αυτό συμβαίνει.

Οι επιστήμονες, όντας ορθολογιστές, το αποδίδουν πιθανότατα σε μια ανωμαλία της μνήμης, μια προσωρινή “βλάβη” του εγκεφάλου. Αυτό όμως το “πιθανότατα” και όχι το “σίγουρα” (πώς θα μπορούσε άλλωστε να είναι σίγουρα), αφήνει κάποια παραθυράκια για ερμηνείες πέρα από το πεδίο της κοινής λογικής, πέρα από την σφαίρα του επιστημονικά εξηγήσιμου.

Μπορεί τα όνειρά μας να είναι προφητικά;

Κάποιοι ψυχολόγοι, λιγότερο ορθολογιστές, πιστεύουν ότι το ένστικτο μπορεί να δρα προφητικά κατά την διάρκεια του ύπνου και να εκφράζεται με όνειρα. Έτσι στηριζόμενοι σε αυτή την θεωρία, το φαινόμενο déjà vu, είναι η στιγμιαία ανάκληση ενός προφητικού ονείρου, που έχει ξεχαστεί. Δηλαδή ψιθυρίζοντας την έκφραση: “ Χριστέ μου, αυτή την στιγμή λες και την έχω ξαναζήσει ”, ανακαλύπτουμε ξαφνικά ότι κάποτε, πριν μέρες, είχαμε δει ένα όνειρο ή μάλλον κάτι σαν όνειρο, που αντικατοπτρίζει ακριβώς τη συγκεκριμένη εικόνα, όπως την βλέπουμε μπροστά μας! Πολλές φορές ακόμα και τα συγκεκριμένα άτομα έχουμε δει και τα συγκεκριμένα λόγια έχουμε ακούσει. Έχει ο εγκέφαλός μας δυνατότητες να προβλέπει το μέλλον ή μέσω αυτού του φαινομένου προσπαθεί να μας “πει” και να μας “δείξει” κάτι άλλο;

Εσείς τι ήσασταν στην προηγούμενη ζωή σας;

Υπάρχουν και αυτοί που απορρίπτουν κάθετα την επιστημονική άποψη. Οι μυστικιστές, εν μέρει συμφωνούν με τους ψυχολόγους, δηλαδή στην ανάκληση κάποιας μνήμης μέσω κάποιου ερεθίσματος, αλλά η ερμηνεία που δίνουν διαφέρει κατά πολύ. Έτσι καταλήγουν ότι το φαινόμενο déjà vu δεν είναι τίποτε άλλο, παρά κάποια ξεχασμένη μνήμη από μια προηγούμενη ενσάρκωση, η οποία ανακλήθηκε χάρη σε κάποιο ερέθισμα. Σκεφτείτε την έκπληξη εκείνου, που βρισκόμενος σε ένα λιβάδι που βόσκουν πρόβατα ή αγελάδες, ξαφνικά διαπιστώσει ότι έχει ξαναζήσει την συγκεκριμένη στιγμή-σκηνή! Πιθανόν, στην προηγούμενη ζωή του να ήταν…βοσκός! Τι άλλο νομίσατε;

Οι εξωγήινοι… καραδοκούν!

Μην μου πείτε ότι δεν έχετε ακούσει κάποιο Αμερικανό πολίτη, να διηγείται την συνταρακτική εμπειρία της ολιγόλεπτης απαγωγής του, από εξωγήινους; Θα μου πείτε βέβαια: “Όχι, δεν έχω ακούσει μόνο Αμερικάνο, αλλά και Έλληνα!”. Οι εξωγήινοι τελευταία, απαγάγουν ανθρώπους και από άλλες φυλές! Έτσι λοιπόν, υπάρχουν και αυτοί που στο φαινόμενο déjà vu δίνουν…την δική τους ερμηνεία. Ότι δηλαδή, έχουν απαχθεί από εξωγήινους, έχουν ζήσει πράγματα και καταστάσεις μαζί τους, από τα οποία δεν θυμούνται τίποτα λόγω της πολύ καλής πλύσης εγκεφάλου που έχουν υποστεί. Όμως ο “υπερδύναμος” ανθρώπινος εγκέφαλος σε συνθήκες αδιευκρίνιστες, ανακαλεί τις εμπειρίες από την απαγωγή!

Η ΑΛΗΘΕΙΑ…κρύβεται μέσα μας!

Τελικά, είναι πολύ δύσκολο να ερμηνεύσουμε ένα τέτοιο φαινόμενο και πριν βγάλουμε οποιοδήποτε συμπέρασμα, θα πρέπει να επεκτείνουμε τη σκέψη μας και να ταξιδέψουμε βαθειά στον κόσμο του εγκεφάλου μας. Να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε πώς τελικά λειτουργεί το “σύστημά” μας.

ΜΝΗΜΗ ΠΟΛΛΩΝ GIGABYTE!

Συνεχώς δεχόμαστε χιλιάδες πληροφορίες από το περιβάλλον. Πού πάνε αυτές οι πληροφορίες; Πώς ανταποκρίνεται ο εγκέφαλος στα διάφορα ερεθίσματα που απορρέουν από αυτές τις πληροφορίες; Πρέπει να υπάρχει ένας χώρος αποθήκευσης και ένα σύστημα επεξεργασίας των ερεθισμάτων. Και φυσικά, υπάρχει μνήμη και εγκέφαλος.

Η μνήμη, λειτουργεί ως ένα σύστημα αποθήκευσης και ανάκτησης πληροφοριών. Οι πληροφορίες εισέρχονται, επεξεργάζονται, κωδικοποιούνται και αποθηκεύονται ταξινομημένες σε διάφορα σημεία, ώστε να γίνεται ευκολότερη η ανάκλησή τους, όταν χρειαστεί. Ας πάμε να δούμε ποια είναι αυτά τα σημεία “ακολουθώντας” την πορεία ενός τυχαίου ερεθίσματος.

DATA ACCEPTED! ΚΑΛΩΣ ΗΛΘΑΤΕ ΣΤΗΝ…ΜΝΗΜΗ ΣΑΣ

Βρισκόμαστε στην «είσοδο» της μνήμης. Εδώ, μέσω της αισθητήριας μνήμης, μας δίνεται η δυνατότητα μέσα σε λίγα μόνο κλάσματα του δευτερολέπτου, να καταλάβουμε αν μια πληροφορία αξίζει την προσοχή μας.

Να την κρατήσω ή να τη σβήσω; Αν οι εισερχόμενες πληροφορίες γίνουν αποδεκτές, περνούν στη βραχύβια μνήμη και αποθηκεύονται προσωρινά. Αν όχι, τότε…delete!

*Να μια πληροφορία που δεν είναι αποδεκτή: Έχετε μόνο 3 δευτερόλεπτα στη διάθεσή σας για να δείτε την ακόλουθη σειρά με τα 12 γράμματα: j, ν, n, μ, g, φ, λ, β, ρ, δ, ο, ε.

Αν προσπαθήσετε τώρα να θυμηθείτε τα γράμματα που μόλις είδατε χωρίς να τα τοποθετήσετε απαραίτητα στην ίδια σειρά, ίσως να βρείτε 4-5.

Αυτό συμβαίνει επειδή κάποιες πληροφορίες δεν προλαβαίνουν να περάσουν στο επόμενο στάδιο, κι έτσι διαγράφονται αυτόματα.

MY SCRATCH PAD

Σύμφωνα με το περιεχόμενο των πληροφοριών, κάνουμε και την ανάλογη ταξινόμησή τους

Περάσαμε την είσοδο… Αφού η νέα πληροφορία ήταν σημαντική, τότε τη μεταφέραμε από την αισθητήρια, στην βραχυπρόθεσμη ή βραχύβια μνήμη. Εδώ υπάρχει ένα «νοητό σημειωματάριο» όπου καταγράφονται οι πληροφορίες προσωρινά, κωδικοποιημένες σε λέξεις, φράσεις, ψηφία, ακόμα και σε ρυθμούς.

Αν επιλέξουμε να κρατήσουμε προσωρινά την πληροφορία ενός τηλεφωνικού αριθμού που μόλις μας είπαν προκειμένου να πραγματοποιήσουμε άμεσα μια επιθυμητή τηλεφωνική κλήση, τότε ενεργοποιούμε τη λεγόμενη μνήμη εργασίας. Αν όμως συμβεί κάτι που μας αποσπάσει την προσοχή, τότε φυσιολογικά, ξεχνάμε την πληροφορία. (Μην ξεχνάτε, είμαστε ακόμα στην βραχύβια μνήμη)

Σε αυτό το στάδιο, η μνήμη λειτουργεί επίσης και ως προσωρινός αποθηκευτικός χώρος πληροφοριών που έχουν ανακληθεί από την μακροπρόθεσμη μνήμη μας, από το παρελθόν δηλαδή, με σκοπό να χρησιμοποιηθούν μια δεδομένη χρονική στιγμή και για κάποιο συγκεκριμένο λόγο.

OUR FINAL DESTINATION

Το μεγαλύτερο μέρος των αποθηκευμένων πληροφοριών βρίσκεται εδώ. Στη μακροπρόθεσμη μνήμη. Αυτή η μνήμη, δεν έχει όρια…! Ότι μαθαίνουμε από το περιβάλλον, από την κοινωνία, καταλήγει εδώ. Εδώ χτίζεται η προσωπικότητά μας και εδώ κρύβεται το προσωπικό μας παρελθόν, παρόν και μέλλον!

Με τι τρόπο να οργανώσεις τόσες πολλές πληροφορίες για να μπορείς να τις ανακτήσεις όποτε τις χρειαστείς…Ο εγκέφαλός μας έχει προνοήσει γι αυτό! Οργανώνουμε λέξεις ή τις έννοιες που αντιπροσωπεύουν, κατατάσσοντάς τες σημασιολογικά. Δηλαδή η λέξη «πορτοκάλι», ανήκει στην κατηγορία «φρούτα», κ.ο.κ. Οργανώνουμε επίσης σύμφωνα με το πώς ακούγεται μια λέξη ή με το πώς μοιάζει, ακόμα και με το πόσο σχετική είναι με μια άλλη πληροφορία. Για παράδειγμα, αρκετοί από εσάς κάποια στιγμή, θα προσπαθήσατε να πείτε το όνομα ενός γνωστού προσώπου, και ενώ το είχατε ήδη «στην άκρη της γλώσσας σας», δεν μπορούσατε με τίποτα να το θυμηθείτε. Και αρκετοί θα συνεχίσατε την προσπάθεια είτε ψάχνοντας το αρχικό γράμμα του ονόματος είτε φέρνοντας στο νου σας την εικόνα του συγκεκριμένου προσώπου.

Ένας κόσμος γεμάτος αναμνήσεις!

Έχετε «καλλιτεχνική φλέβα»; Είστε καλύτερος στα Μαθηματικά απ’ ότι στα Αρχαία; Έχετε εξαιρετικές επιδόσεις στην ενόργανη γυμναστική; Συγχαρητήρια! Οι ιδιαίτερες ικανότητες, οι δεξιοτεχνίες, το ταλέντο, ορισμένες συνήθειες, η οδήγηση, η κολύμβηση, ή ακόμα και ο τρόπος που κρατάμε το μολύβι, είναι διαδικασίες έμφυτες. Διαδικασίες τις οποίες κληρονομήσαμε γονιδιακά.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχει και ένα σύνολο αναμνήσεων, από πληροφορίες που έχουμε συλλέξει είτε εμπειρικά, είτε γνωστικά με αποδεδειγμένα γεγονότα. Οι γνώσεις μας για τον κόσμο, οι κανόνες, οι αξίες που μαθαίνουμε από μικρή ηλικία, διάφορα προσωπικά βιώματα, καθώς και άλλα στοιχεία που συνθέτουν μια προσωπικότητα, εγγράφονται στη δηλωτική μνήμη του εγκεφάλου μας.

Τελικά πώς θυμόμαστε;

Βιολογικά, κάποια μέρη του εγκεφάλου μας ενεργοποιούνται μέσω χημικών και δομικών αυξομειώσεων στα επίπεδα των νευρώνων οι οποίοι συνεχώς αποστέλλουν και αποδέχονται μηνύματα από εξωτερικά ερεθίσματα Οι μεταβολές αυτές διαφέρουν από βραχύβια σε μακρόβια μνήμη. Στη βραχύβια μνήμη, που η βάση της βρίσκεται στον ιππόκαμπο, αλλαγές μεταξύ των νευρώνων, μεταβάλλουν προσωρινά την ικανότητά τους να απελευθερώσουν νευροδιαβιβαστές, χημικές ουσίες που μεταφέρουν μηνύματα από ένα κύτταρο του εγκεφάλου μας σε ένα άλλο. Στο σχεδιάγραμμα Α1 απεικονίζονται ενδεικτικά, κάποια σημεία του εγκεφάλου που φαίνεται να σχετίζονται με τη λειτουργία της μνήμης.

Γενικά, αυτό που συμβαίνει συνήθως, είναι μια ενοποίηση του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος. Δηλαδή, βιώνουμε κάτι στο παρόν, το συγκρίνουμε με προηγούμενες εμπειρίες του παρελθόντος και αποφασίζουμε τον τρόπο με τον οποίο θα ανταποκριθούμε. Όλα αυτά συμβαίνουν σε εξαιρετικά περιορισμένο χρονικό διάστημα, τόσο σύντομο που ούτε καν το αντιλαμβανόμαστε. Για να αναγνωρίσουμε ένα αντικείμενο ή στιγμιότυπο ως οικείο, ο εγκέφαλος ανατρέχει στη μακρόβια μνήμη για να ελέγξει αν το έχει ξαναδεί στο παρελθόν. Αν η αντίληψη του παρόντος, ενεργοποιήσει διαφορετικές δομές του συστήματος απομνημόνευσης και μετακινηθεί από συγκεκριμένα μέρη του εγκεφάλου που επεξεργάζονται παρελθοντικές αναμνήσεις , τότε αυτή η αντίληψη δύναται να φανεί σαν ανάμνηση, με αποτέλεσμα να δημιουργείται σύγχυση! Με απλά λόγια, κάποιο διαφορετικό τμήμα του εγκεφάλου αναγνωρίζει εσφαλμένα το καινούριο αντικείμενο ή στιγμιότυπο του παρόντος, ως οικείο, ως κάτι που το έχουμε ξαναζήσει!

Μην αυταπατάστε…

Σφάλει η μνήμη, σφάλουμε κι εμείς! Απλά λόγω της ταχύτητας μετάδοσης των δεδομένων, δεν προλαβαίνουμε να κατανοήσουμε τι ακριβώς μπορεί να συμβαίνει τη στιγμή εκείνη. Εδώ βέβαια, θα ήθελα να σας θυμίσω ότι το φαινόμενο déjà vu, δεν έχει να κάνει μόνο με τη μνήμη, αλλά και με την αντίληψή μας. Ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο, το γενικότερο αλλά και ειδικότερο περιβάλλον μας, και σίγουρα θέματα πίστης, επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο που ερμηνεύουμε κάποιες “ανεξήγητες” καταστάσεις. Άλλωστε, όπως είπαμε προηγουμένως, όλα αυτά βρίσκονται βαθειά, στη μακρόβια μνήμη μας.

Μην αναρωτιέστε λοιπόν αν σας απήγαγαν εξωγήινοι, αν έχετε προφητικές ικανότητες ή αν ζήσατε προηγούμενες ζωές. Αναρωτηθείτε, τι μπορεί να συμβαίνει με αυτό το απόλυτο μυστήριο που λέγεται ανθρώπινος εγκέφαλος! Οι πρώτες επιστημονικές αναζητήσεις άρχισαν από τον Ιπποκράτη, τον πατέρα της Ιατρικής, για να φτάσουμε σήμερα, 2500 χρόνια μετά, με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας, να προσπαθούμε να δώσουμε μια αξιόπιστη και τεκμηριωμένη απάντηση στο ερώτημα “τι είναι ο ανθρώπινος εγκέφαλος”.

Στην πορεία αυτή, πολλά άλυτα μυστήρια του ανθρώπινου νου, βρίσκουν λύσεις. Ερμηνείες που αποδίδονται στις καθημερινές βιολογικές διεργασίες του εγκεφάλου μας. Και μην ξεχνάτε, ακόμα δεν έχουμε ανακαλύψει τίποτα από τον πλούσιο θησαυρό που κρύβουμε στο κεφάλι μας.